Spośród obowiązujących regulacji prawnych w zakresie urlopów przysługujących pielęgniarkom i położnym, na szczególną uwagę zasługują trzy grupy przepisów regulujących rodzaje urlopów.

            Pierwsza grupa przepisów odnosi się do urlopów wynikających z Kodeksu pracy i obejmuje   pielęgniarki i położne, które pozostają w stosunku pracy – posiadających głównie umowę o pracę. Poza urlopem wypoczynkowym (art. 154 Kodeksu pracy  – 20 lub 26 dni w roku kalendarzowym), należą do nich także:

-        urlop bezpłatny (art. 174 i 174¹ Kodeksu pracy),

Tajemnica zawodowa pielęgniarki i położnej jest niezwykle ważnym elementem wykonywania zawodu. To właśnie poprzez wykonywanie zawodu pielęgniarka czy położna dowiaduje się o faktach bardzo szczególnych, intymnych i poufnych związanych ze stanem zdrowia pacjenta. Nałożona ustawowo tajemnica zawodowa – nieujawnianie informacji, o których uzyskano wiedzę w związku z wykonywaniem zawodu – każe milczeć i wskazuje wyraźnie osoby (instytucje)  którym można udzielić takich informacji. Takie ograniczenia jawności zostały wprowadzone ze względu na konieczność ochrony odpowiedniej sfery tajemnicy (informacji związanych z pacjentem) i zachowania zaufania do osób wykonujących konkretny zawód (pielęgniarki, położnej).

Stosownie do treści art. 26 ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarka lub położna, które nie wykonują zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierzają podjąć jego wykonywanie, mają obowiązek zawiadomić o tym właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych i odbyć trwające nie dłużej niż 6 miesięcy przeszkolenie pod nadzorem innej osoby uprawnionej do wykonywania odpowiednio zawodu pielęgniarki lub położnej, legitymującej się co najmniej 5-letnim doświadczeniem zawodowym, zwanej dalej "opiekunem”.

Zgodnie zaś z ust. 2b w/w ustawy okres niewykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej rozpoczyna się z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia umowy lub stosunku, o których mowa w art. 19 ust. 1 pkt 1-3, albo porozumienia - w przypadku wykonywania zawodu w ramach wolontariatu, oraz z dniem zakończenia lub zawieszenia wykonywania praktyki zawodowej.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarce i położnej w pewnych określonych ustawą sytuacjach przysługuje ochrona przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych. Oznacza to, że osoby te nie są funkcjonariuszami publicznymi i nie mogą używać tego sformułowania wobec siebie, ale w pewnych przypadkach korzystają z takiej samej ochrony, jak funkcjonariusze publiczni.

Wskazany przepis wymienia wszystkie przypadki (sytuacje), kiedy przysługuje ochrona jak funkcjonariuszowi publicznemu. Osobno zostały one wskazane wobec pielęgniarki, a osobno względem położnej. Tylko i wyłącznie w tych wskazanych ustawą przypadkach można mówić o korzystaniu przez pielęgniarki i położne z ochrony, jaka przysługuje funkcjonariuszowi publicznemu.

Pielęgniarka/położna jako osoba udzielająca świadczeń zdrowotnych ma obowiązek - podczas dokonywanych wpisów - podać informacje, które ją identyfikują. Zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobów jej przetwarzania, informacjami tymi są: nazwisko i imię,  tytuł zawodowy, uzyskane specjalizacje, numer prawa wykonywania zawodu oraz podpis. Dlatego też szybkim i wygodnym sposobem pomagającym dokonać prawidłowego oznaczenia osoby udzielającej świadczeń zdrowotnych jest pieczątka. Jeśli zatem pielęgniarka/położna zdecyduje się na korzystanie z pieczątki, zobowiązana jest umieścić na niej informacje wskazane powyżej.

Zgodnie z treścią § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą z dnia 28.08.2009 r., profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem sprawuje pielęgniarka, która ukończyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub odbywa kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa oraz co najmniej trzyletni staż pracy w podstawowej opiece zdrowotnej, albo higienistka szkolna.

Na marginesie wskazać należy, iż aktualnie trwają prace nad projektem nowej ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami.

Od dnia 1 stycznia 2016 r. nastąpiła istotna zmiana w przepisach prawnych odnoszących się do możliwości wykonywania szczepień przez pielęgniarkę i położną. Wprowadzone zmiany powodują trudności w środowisku pielęgniarsko-położniczym, co do określenia, jakie  należy spełniać kwalifikacje, aby móc wykonywać szczepienia zgodnie z prawem. A nadto co z przesłanką w postaci praktyki w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych, czy nadal jest to brane pod uwagę.

Warunki przygotowywania oraz podawania leków cytostatycznych regulują przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U.2008. 45.271 z późn. zm) oraz Zarządzenie prezesa NFZ z dnia 18 października 2011 r. (Nr 68/2011/DGL) w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chemioterapia. Zgodnie ze znowelizowaną  ustawą Prawo farmaceutyczne  przygotowywanie leków w dawkach dziennych, w tym leków cytostatycznych, jest usługą farmaceutyczną apteki przyszpitalnej.

Stosownie do brzmienia art. 86 w/w ustawy:

Zgodnie z art. 251 § 1 kodeksu pracy, okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.

Zgodnie art. 1551 § 1 kodeku pracy, w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop:

1)    u dotychczasowego pracodawcy - w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze;